Kurban, sözlükte “yaklaşmak” anlamına gelir ve dini bir terim olarak Allah’a yakınlaşmak amacıyla belirli niteliklere sahip hayvanların, usulüne uygun şekilde kesilmesini ifade eder. Kurban ibadeti, Müslümanlar için hem bir teslimiyet göstergesi hem de toplumsal yardımlaşmanın önemli bir simgesidir.

Kurban Ne Anlama Gelir?

İslam geleneğinde kurban, Allah’a yaklaşmanın ve rızasını kazanmanın bir yoludur. Kurban kesmek, kişinin malıyla Rabbine olan bağlılığını ve fedakârlığını ortaya koyar. Kurban Bayramı’nda kesilen kurbana “udhiyye”, hac ibadeti sırasında kesilen kurbana ise “hedy” adı verilir.

Kurban İbadetinin Hükmü Nedir?

Kurban kesmenin hükmü, İslam mezheplerine göre farklılık gösterebilir. Hanefî mezhebinde, kurban kesmek zengin ve mukim Müslümanlar için vacip kabul edilmiştir. Diğer üç mezhepte ise bu ibadet sünnet-i müekkede olarak değerlendirilir.

Mezheplere Göre Kurbanın Hükmü

  • Hanefî Mezhebi: Kurban kesmek vaciptir. (Merğinânî, el-Hidâye, c.8, s.146)
  • Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî Mezhepleri: Kurban sünnet-i müekkededir. (İbn Rüşd, Bidâyetü’l-Müctehid, c.1, s.429)

Kurban Kimlere Vaciptir?

Akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına ulaşmış, hür ve dinî ölçülere göre zengin sayılan her Müslüman için kurban kesmek Hanefîlere göre vaciptir. Zenginlik ölçüsü, temel ihtiyaçları ve borçları dışında nisap miktarı mala sahip olmaktır.

Kurbanın Hikmeti ve Toplumsal Boyutu

Kurban ibadeti, sadece bir hayvan kesmekten ibaret değildir. Bu ibadetin özünde Allah’a yakınlaşma arzusu ve maddi durumu yetersiz olanlara yardım etme anlayışı vardır. Kurban vesilesiyle Müslümanlar arasında kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışma ruhu güçlenir.

Aynı zamanda kurban, Hz. İbrahim’in Allah’a olan teslimiyetini ve oğlunu kurban etmeye razı oluşunu hatırlatır. Bu yönüyle de kurban, Müslümanların imanlarını ve Allah yolunda fedakârlığa hazır olduklarını ortaya koyan bir ibadettir.

Kurban, Bir Şiar ve Teslimiyettir

İslam dünyasında asırlardır sürdürülen kurban ibadeti, sadece bireysel bir vecibe değil, aynı zamanda ümmet bilincinin yaşandığı güçlü bir dini gelenektir. Dini hükmü ne olursa olsun, kurban ibadeti, Müslüman toplumların ortak bir şiarı, birliği ve manevî dayanışmasının göstergesidir.